Το πλοίο, το οποίο ναυάγησε στα Αντικύθηρα κάπου ανάμεσα στο 75 – 50 π.Χ., ήταν φορτηγό, εκτιμώμενης χωρητικότητας 300 τόνων.

Το σκάφος είχε προορισμό πιθανότατα την Ιταλία και βυθίστηκε βορειοανατολικά των Αντικυθήρων.

Την εποχή αυτή, η πολιτική, οικονομική και κοινωνική κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο ήταν ιδιαιτέρως ρευστή. Η επιθυμία της ρωμαϊκής άρχουσας τάξης για είδη πολυτελείας από την Εγγύς και Άπω Ανατολή συνέτεινε στην αύξηση των διακινούμενων δια θαλάσσης προϊόντων. Την εποχή αυτή η χρήση των πολυτελών ειδών και των έργων τέχνης για τη διακόσμηση κυρίως των ιδιωτικών επαύλεων γενικεύεται.

Η εύρεση και η ανέλκυση του Ναυαγίου των Αντικυθήρων υπήρξε η αρχή της ενάλιας αρχαιολογίας στην Ελλάδα και με τα δεδομένα που έφερε στο φως προσέφερε μια νέα προσέγγιση στην αρχαιοελληνική τεχνολογία.

Τα αντικείμενα που μετέφερε το πλοίο αποτελούν σημαντική μαρτυρία για τη διακίνηση γλυπτών, κοσμημάτων, αγγείων με το περιεχόμενό τους, σκευών και νομισμάτων κατά τη συγκεκριμένη εποχή. Η ανέλπιστη ανεύρεση του Μηχανισμού και οι προσπάθειες αποκωδικοποίησης της πολύπλοκης λειτουργίας του τον καθιστούν μοναδικό ως προς την κατασκευή και λειτουργία του.

Η ανέλκυση έγινε σε δύο φάσεις: η πρώτη υπό την εποπτεία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας του 1900/1901, με τη συνδρομή σφουγγαράδων από τη Σύμη και του Ελληνικού Βασιλικού Ναυτικού, και η δεύτερη το 1976, με την υποστήριξη του ωκεανογραφικού σκάφους «Καλυψώ» του Ζακ Υβ Κουστώ (Jacques – Yves Cousteau). Η ενάλια έρευνα του ναυαγίου των Αντικυθήρων συνεχίζεται έως σήμερα.

Το πιο εντυπωσιακό τμήμα από το φορτίο αποτελούν: τα πρωτότυπα χάλκινα αγάλματα του “Εφήβου των Αντικυθήρων” και του “Φιλοσόφου” μαζί με τα μαρμάρινα αγάλματα Θεών και Ηρώων, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων. Επιπλέον βρέθηκαν εξαιρετικής τέχνης και ποιότητας χάλκινες κλίνες, χρυσά κοσμήματα, γυάλινα αγγεία και διάφορα άλλα χρηστικά αντικείμενα της εποχής, όπως οξυπύθμενοι εμπορικοί αμφορείς, λάγυνοι και λύχνοι για το φωτισμό του πλοίου.

Ο Μηχανισμός, δημιούργημα του 2ου αι. π.Χ., περιλαμβάνει οδοντωτούς τροχούς, άξονες, δίσκους και δείκτες, κατασκευασμένους από φύλλα χαλκού, χαμηλής περιεκτικότητας σε κασσίτερο (κρατέρωμα).

Προστατευόταν από ξύλινη θήκη και έφερε μεταλλική πλάκα στην μπροστινή και πίσω πλευρά του.

Η τεχνολογία του, η οποία παραπέμπει στους διαδόχους του Αρχιμήδη και τη Σχολή του Ποσειδωνίου στη Ρόδο, στηρίχθηκε σε γνώσεις της ελληνιστικής εποχής και μαρτυρεί την αστρονομική, μαθηματική και μηχανική ιδιοφυΐα των αρχαίων στα μέσα του 2ου αι. π.Χ., με μια πλειάδα εφαρμογών, ως όργανο επιστημονικής έρευνας, μέσον πρόβλεψης εκλείψεων και ημερολόγιο, και πιθανώς βοήθημα αστρολογίας και ναυσιπλοΐας.